Wie zijn de IJsheiligen?
Elk jaar krijgen we tussen 11 en 14 mei te maken met de IJsheiligen. In mei zijn er nog nachten met vrieskou mogelijk. Maar een misverstand in het verleden zorgde ervoor dat tijdens de IJsheiligen de kans op nachtvorst heel groot zou zijn.
Weerspreuk: Het kan vriezen tot in mei, tot de IJsheiligen zijn voorbij.
Weerspreuk: Het kan vriezen tot in mei, tot de IJsheiligen zijn voorbij.
11 mei: Mamertus
Mamertus was aartsbesschop van de Franse stad Vienne en een heilige in de christelijke kerk. Mamertus werd aan het begin van de vijfde eeuw in Vienne in Frankrijk geboren. Hij was de broer van de beroemde theologische auteur Claudianus Mamertus. In het jaar 461 werd Mamertus tot bisschop van zijn geboortestad Vienne gekozen. Gedurende de periode dat hij bisschop was kwam hij in aanvaring met paus Hilarius (november 461 - februari 468) over het recht dat Mamertus meende te hebben op het zelf benoemen van de bisschop van Arles. |
Weerspreuk: Al is Mamertus oud en grijs,
hij houdt van vriezen en van ijs. |
12 mei: Pancratius
Pancratius was een christelijke heilige. De legende wil dat Pancratius een jongen uit Phrygië was, die op 14-jarige leeftijd in Rome martelaar werd. In een uiterste poging om het christendom voorgoed te vernietigen eisten de keizers Diocletianus en Maximianus dat iedereen verplicht was om te offeren aan de Romeinse goden, bij weigering hiervan volgde de doodstraf. Pancratius weigerde. Paus Symmachus bouwde een kerk over het graf van deze martelaar: de Sint-Pancratiuskerk. Een eed, afgelegd in deze kerk, gold als bijzonder heilig in de middeleeuwen. |
Weerspreuk: Pancraas, Servaas en Bonifaas, brengen sneeuw en ijs helaas!
|
13 mei: Servatius
Servatius was een van de eerste geloofsverkondigers in wat we nu Nederland noemen. Zijn naam Servatius of Sarbatius wijst op een oosterse oorsprong, waarschijnlijk Armenië. Betrokken in de grote kerkelijke en politieke verwikkelingen van zijn tijd, moet hij een man van betekenis zijn geweest. Zijn naam als bisschop (rond het jaar 340 benoemd) van Tongeren komt voor in de lijst van de Gallische bisschoppen die de orthodoxe geloofsbelijdenis van Sardica (343) ondertekenden tijdens de plaatselijke synode. Tijdens de synode van Rimini (359) behoorde hij tot de verdedigers van het geloof in Jezus Christus, de Zoon van God. Servatius werd een van de felste tegenstanders van het Arianisme en bestreed deze stroming waar maar mogelijk was. |
Hij werd door de leider van het Gallische volk naar keizer Constantius II gezonden om daar voor het Gallische volk te gaan pleiten. Servatius is vanuit Tongeren naar Maastricht gevlucht en heeft hier nog een korte periode geleefd. Op 13 mei 384 is hij te Maastricht gestorven en ligt begraven in de Sint Servaas basiliek van Maastricht.
Weerspreuk: Servaas moet verlopen zijn, voor de nachtvorst goed en wel verdwijnt. |
14 mei: Bonifatius
De ijsheilige Bonifatius was een Romeins burger, die in 307 de marteldood stierf tijdens de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus. Zijn naamdag is 14 mei. Over het leven van Bonifatius is weinig bekend. Hij werd geboren in Rome in de derde eeuw. Hij zou ooit samen hebben geleefd met de rijke Romeinse vrouw Aglae. Nadat zij was overgegaan tot het Christendom, moest Bonifatius van haar naar Tarsus (Turkije). Hij kreeg de opdracht om de relieken van martelaren terug naar Rome te brengen. Hij bemerkte dat in deze Romeinse stad vele christenen de dood vonden door de christenvervolging. |
Bonifatius ging openlijk tot het Christendom over en werd door de soldaten van de keizer gevangengezet en gefolterd en op 14 mei 307 stierf hij de marteldood nadat hij in gloeiende pek werd geworpen.
Weerspreuk: Tot Bonifaas, die strenge baas, wees voor de vrucht, op vorst beducht. |
15 mei: Sophia van Rome
Sommige landen, waaronder Duitsland, Hongarije en Zwitserland, rekenden in het verleden ook 15 mei (ook wel aangeduid als koude Sophie) nog tot de IJsheiligen. Dat dateert uit de elfde eeuw, toen Sophie beschermelinge van de vorst was. In het Alpengebied werden indertijd op die dagen vuren ontstoken ter bescherming tegen de vorst. Bij ons wordt deze IJsheilige niet meegerekend. |
Weerspreuk: Koude Sophie wordt zij genoemd, vaak komt zij met koude om de hoek.
|
IJsjesheiligen
Naast de IJsheiligen hebben sommigen het ook over IJsjesheiligen. Dat komt voor als de maxima zomerse waarden bereiken. Zo werd het tijdens de IJsheiligen van 1998 tropisch warm.
Naast de IJsheiligen hebben sommigen het ook over IJsjesheiligen. Dat komt voor als de maxima zomerse waarden bereiken. Zo werd het tijdens de IJsheiligen van 1998 tropisch warm.