Het verschil tussen een windhoos - waterhoos - stofhoos?
Windhoos/Tornado
Wat
Een windhoos is een wervelwind die we vaak als een trechtervormige slurf onder een onweerswolk zien verschijnen. Er is pas sprake van een windhoos als die effectief de grond bereikt en schade veroorzaakt. Ze zijn vooral in de zomer te zien, maar in de winter kunnen we er ook last van hebben. Hier spreken we het meest over een windhoos. Bij zware windhozen spreken we over tornado's.
Ontstaan
Windhozen zijn niet zo makkelijk te voorspellen. De verschillen in temperatuur en vochtigheid tussen de lucht aan het aardoppervlak en op grote hoogte in de atmosfeer moeten heel groot zijn. Op 10 km hoogte moet er ook een zeer sterke wind staan (de straalstroom).
Kracht
De kracht van een windhoos wordt uitgedrukt in de Schaal van Fujita: lopend van EF0 tot EF5.
EF0: 105 - 137 km/u - Lichte schade
EF1: 138 - 178 km/u - Matige schade
EF2: 179 - 218 km/u - Aanzienlijke schade
EF3: 219 - 266 km/u - Ernstige schade
EF4: 267 - 322 km/u - Zeer zware schade
EF5: > 322 km/u - Catastrofaal
Een windhoos is een wervelwind die we vaak als een trechtervormige slurf onder een onweerswolk zien verschijnen. Er is pas sprake van een windhoos als die effectief de grond bereikt en schade veroorzaakt. Ze zijn vooral in de zomer te zien, maar in de winter kunnen we er ook last van hebben. Hier spreken we het meest over een windhoos. Bij zware windhozen spreken we over tornado's.
Ontstaan
Windhozen zijn niet zo makkelijk te voorspellen. De verschillen in temperatuur en vochtigheid tussen de lucht aan het aardoppervlak en op grote hoogte in de atmosfeer moeten heel groot zijn. Op 10 km hoogte moet er ook een zeer sterke wind staan (de straalstroom).
Kracht
De kracht van een windhoos wordt uitgedrukt in de Schaal van Fujita: lopend van EF0 tot EF5.
EF0: 105 - 137 km/u - Lichte schade
EF1: 138 - 178 km/u - Matige schade
EF2: 179 - 218 km/u - Aanzienlijke schade
EF3: 219 - 266 km/u - Ernstige schade
EF4: 267 - 322 km/u - Zeer zware schade
EF5: > 322 km/u - Catastrofaal
Landspout
Landspouts (of landhozen) worden gevormd vanaf de grond wanneer in warme en vochtige lucht er een stijgende roterende luchtbeweging plaatsvindt in de onderste 200 meter. Dat kan gebeuren bij de passage van een windfront of bij een snelle verandering van de windrichting (windsprong) en daarom niet per se bij supercells (zware onweersbuien).
Een voorbeeld rechts dateert van zondag 10 mei 2020 in Loenhout (provincie Antwerpen). |
Waterhoos/Waterspout
Wat
Een waterhoos is een kleine trechtervormige slurf veroorzaakt door snel draaiende luchtbewegingen. Waterhozen zijn in Nederland soms onder de wolken zichtbaar boven de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Als zo'n slurf het wateroppervlak raakt en water opzuigt, wordt dit verschijnsel een waterhoos genoemd.
Ontstaan
Waterhozen komen vooral in het 2e deel van de zomer en in het najaar voor, wanneer het zeewater op z'n warmst is en zo makkelijk buien kan doen ontstaan. Die buien ontstaan wanneer er een groot contrast is tussen de temperatuur van het zeewater en de temperatuur op grotere hoogte.
Kracht
Waterhozen komen jaarlijks voor. Meestal ontstaan en sterven ze uit boven water. Soms gaat een waterhoos aan land maar verliest al snel z'n kracht. In zeldzame gevallen is een waterhoos aan land toch nog krachtig genoeg om schade en ongevallen te veroorzaken.
Een waterhoos is een kleine trechtervormige slurf veroorzaakt door snel draaiende luchtbewegingen. Waterhozen zijn in Nederland soms onder de wolken zichtbaar boven de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Als zo'n slurf het wateroppervlak raakt en water opzuigt, wordt dit verschijnsel een waterhoos genoemd.
Ontstaan
Waterhozen komen vooral in het 2e deel van de zomer en in het najaar voor, wanneer het zeewater op z'n warmst is en zo makkelijk buien kan doen ontstaan. Die buien ontstaan wanneer er een groot contrast is tussen de temperatuur van het zeewater en de temperatuur op grotere hoogte.
Kracht
Waterhozen komen jaarlijks voor. Meestal ontstaan en sterven ze uit boven water. Soms gaat een waterhoos aan land maar verliest al snel z'n kracht. In zeldzame gevallen is een waterhoos aan land toch nog krachtig genoeg om schade en ongevallen te veroorzaken.
Stofhoos/Dust Devil
Wat
Een stofhoos (ook zandhoos of stofduivel genoemd) is een kleine, relatief zwakke wervelwind die op warme dagen kan ontstaan door convectie in de lucht boven een sterk opgewarmd oppervlak.
Ontstaan
Stofhozen zijn een heel typisch verschijnsel op warme/zonnige zomerdagen. Als er weinig wind is kunnen op sterk verhitte oppervlakken wervelwindjes ontstaan. Ze komen het vaakst voor op zandgronden en aardoppervlakten. Maar ook boven stenen van een plein of boven hooi op een land (zgn. Hooiduivel) kunnen ze voorkomen.
Het verschijnsel heeft alles met hitte te maken. Er moet een temperatuurverschil van minstens 10°C zijn tussen de grond en 100 meter hoogte. Dan kan er zich een 'hete luchtbel' vormen die opstijgt, waardoor aan het aardoppervlak lucht toestroomt uit de naaste omgeving.
Kracht
Stofhozen zijn niet zo krachtig als windhozen. Ze worden een 10-tal meter hoog. Soms kunnen ze toch een hoogte van 100 meter bereiken. Ook de tijd is beperkt. Het gaat echter om max. enkele minuten. Let wel, stofhozen kunnen ook voor schade en verwondingen zorgen. Vaak worden strandstoelen, parasols e.d. meegesleurd. Het is nog maar één keer gebeurd dat een boom op een auto viel door een stofhoos (begin augustus 1996 - Utrecht). Zulke stofhozen zijn zeldzaam.
Op andere planeten
Ook op Mars werd er ooit een stofhoos gespot door de Spirit. Onderstaande beelden zijn van 12 maart 2005.
Een stofhoos (ook zandhoos of stofduivel genoemd) is een kleine, relatief zwakke wervelwind die op warme dagen kan ontstaan door convectie in de lucht boven een sterk opgewarmd oppervlak.
Ontstaan
Stofhozen zijn een heel typisch verschijnsel op warme/zonnige zomerdagen. Als er weinig wind is kunnen op sterk verhitte oppervlakken wervelwindjes ontstaan. Ze komen het vaakst voor op zandgronden en aardoppervlakten. Maar ook boven stenen van een plein of boven hooi op een land (zgn. Hooiduivel) kunnen ze voorkomen.
Het verschijnsel heeft alles met hitte te maken. Er moet een temperatuurverschil van minstens 10°C zijn tussen de grond en 100 meter hoogte. Dan kan er zich een 'hete luchtbel' vormen die opstijgt, waardoor aan het aardoppervlak lucht toestroomt uit de naaste omgeving.
Kracht
Stofhozen zijn niet zo krachtig als windhozen. Ze worden een 10-tal meter hoog. Soms kunnen ze toch een hoogte van 100 meter bereiken. Ook de tijd is beperkt. Het gaat echter om max. enkele minuten. Let wel, stofhozen kunnen ook voor schade en verwondingen zorgen. Vaak worden strandstoelen, parasols e.d. meegesleurd. Het is nog maar één keer gebeurd dat een boom op een auto viel door een stofhoos (begin augustus 1996 - Utrecht). Zulke stofhozen zijn zeldzaam.
Op andere planeten
Ook op Mars werd er ooit een stofhoos gespot door de Spirit. Onderstaande beelden zijn van 12 maart 2005.